Sau ngày thống nhất Tổ quốc, hầu hết các tổ chức chính trị tại miền Nam phải giải tán (do bị bắt buộc, được vận động, hoặc thức thời nên tự chấm dứt hoạt động) chỉ một số hội đoàn tôn giáo được giữ lại nhưng phải chuyển đổi thành tổ chức xã hội thuần túy. Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức chính trị duy nhất và giữ vai trò lãnh đạo ở Việt Nam từ sau 1976 đến nay theo quy định của các bản Hiến pháp Việt Nam (với vai trò là đảng cầm quyền hay đảng lãnh đạo).

Bối cảnh chính trị Việt Nam dần dần phụ trợ vai trò độc tôn của Đảng Cộng sản. Chỉ những tổ chức do Đảng Cộng sản đứng ra thành lập hoặc cấp phép hoạt động mới được coi là hợp pháp, còn lại những tổ chức không được cấp phép thì bị xem là bất hợp pháp, hoặc nặng nề hơn là phản động. Hầu hết các tổ chức như thế chỉ sinh tồn tại hải ngoại. Với xấp xỉ 4 triệu Đảng viên, hiện nay Đảng Cộng sản[1] vẫn giữ thế thượng phong là chính đảng lớn nhất và duy nhất ở Việt Nam.